Enerji verimliliği, enerji tüketimini standartları, üretim kalitesini ve işletme kârlılığını düşürmeden asgari seviyeye indirmek olarak ifade edilebilmektedir
Enerji tasarrufu genellikle enerji kullanımının son tüketim noktalarında azaltılması için alınan tedbirlerle ilişkilidir. Enerji verimliliği enerji kaynaklarının üretimden tüketime kadar her aşamada en verimli ve dolayısı ile en israfsız şekilde kullanılmasını ifade eder.
O yüzden enerji verimliliği, tasarrufu da içine alan bir kavramdır
Enerji verimliliği tedbirleri yeni talep artışını ve dolayısıyla gerekli yeni yatırım miktarını ciddi oranda düşürmektedir. Enerji verimliliğine yeni bir enerji kaynağı olarak bakılmalı ve bu temiz kaynak enerji planlamasına dahil edilmelidir. Yakma sistemlerinde yanma kontrolü ve optimizasyonu ile yakıtların verimli yakılması, ısıtma, soğutma ve iklimlendirme sistemlerinde en yüksek verimin elde edilmesi, sıcak ve soğuk yüzeylerde ısı yalıtımının standartlara uygun olarak yapılması, ısı üreten, dağıtan ve kullanan tüm ünitelerin yalıtılarak istenmeyen ısı kayıplarının veya kazançlarının en aza indirilmesi, atık ısı geri kazanımı, buhar kaçaklarının önlenmesi, ısının işe dönüştürülmesinde verimliliğin arttırılması, elektrik tüketiminde kayıpların önlenmesi, elektrik enerjisinin mekanik enerjiye veya ısıya dönüşümünde verimliliğin artırılması, otomatik kontrol uygulamaları ile insan faktörünün en aza indirilmesi, kesintisiz enerji arzı sağlayacak girdilerin seçimine dikkat edilmesi, makinelerin enerji verimliliği yüksek olan teknolojiler arasından, standardizasyon ve kalite güvenlik sisteminin gereklerine dikkat edilerek seçilmesi, istenmeyen ısı kayıpları veya ısı kazançları en alt düzeyde olacak şekilde projelendirilmesi ve uygulamanın projeye uygun olarak gerçekleştirilmesinin sağlanması, yenilenebilir enerji, ısı pompası ve kojenerasyon uygulamalarının kullanımının analiz edilmesi, aydınlatmada yüksek verimli armatür ve lâmbaların, elektronik balastların, aydınlatma kontrol sistemlerinin kullanılması ve gün ışığından daha fazla yararlanılması, enerji tüketen veya dönüştüren ekipmanlar için asgarî verimlilik kriterlerinin sağlanması, camlamada düşük yayınımlı ısı kontrol kaplamalı çift cam sistemlerinin kullanılması vb. gibi yöntemlerle enerji tüketimi asgari seviyelere indirilebilmektedir.
Endüstriyel işletmelerde uygulanabilir bazı önemli enerji verimliğini artırıcı önlemler, aşağıda uygulama yerleri dikkate alınarak başlıkları halinde verilmiştir.
Basınçlı hava sistemlerinde; Kompresörlerin boşta çalışma sürelerinin asgarîye indirilmesi, kompresöre giren havanın kuru, temiz ve soğuk olmasının sağlanması, kaçakların periyodik olarak kontrol edilmesi, kompresördeki atık ısının değerlendirilmesidir.
Kazanlarda; Yanma kontrolü ve yanmanın optimizasyonu, ısı yalıtımı, ısı transfer yüzeylerinin temiz tutulması, atık ısıların kullanımı ve buhar kazanlarında kondens geri dönüşünün artırılması ve blöf kayıplarının azaltılmasıdır.
Isı enerjisi dağıtım sistemlerinde; Boru sistemlerinin, vana ve flanşların yalıtılması ve kontrolü, buhar kapanlarının düzenli kontrolü ve bakımıdır.
Genel proses işlemlerinde; Kullanılmayan elektrikli alet ve teçhiz atların kapatılması, olabildiğince tam kapasitede çalışılması, 50 oC’nin üzerinde yüzey sıcaklığı olan yerlerin yalıtımının ekonomik olup olmadığının analiz edilmesidir.
Fırınlarda; Yalıtım optimizasyonu ve sızdırmazlığın sağlanması, yanma havası optimizasyonu, ısı iletiminde etkinliğin artırılması, olabildiğince azamî kapasitede yükleme yapılması, taşıyıcı olarak hafif malzemelerin kullanılması, atık ısıların değerlendirilmesi ve kesikli çalışan fırınlarda yükleme ve boşaltma için fırın kapılarının açık tutulma sürelerinin asgarî düzeyde olmasının sağlanmasıdır.
Kurutma proseslerinde; Atık gazlardaki nem miktarının optimize edilmesi, ön kurutma imkânlarının araştırılması, yalıtım, ısıtıcıların ve filtrelerin temiz tutulması, mümkün olan yerlerde havanın yeniden sirküle edilmesi, egzoz gazlarının atık ısılarının kullanılması, iklimlendirme sistemlerinde; ısıtıcı bataryalarının ve filtrelerin temiz tutulması, kontrol dışı hava sızıntılarının azaltılmasıdır.
Elektrik sistemlerinde; Merkezi ve/veya lokal düzeyde güç kompanzasyonu yapılması, değişken hız sürücülerinin kullanılma imkanlarının değerlendirilmesi, elektrik motorlarının ihtiyaca uygun kapasitede seçilmesi, yeni alımlarda verimlilik sınıfı yüksek elektrik motorlarının alımı, kullanılmayan elektrikli ekipmanların kapalı tutulması, elektrik tarifelerinin dikkatli izlenmesi ve anlaşma gücünün aşılmaması, puant yük durumunda devre dışı bırakılabilecek elektrikli ekipmanların belirlenmesidir.